FSC-CoC Orman Yönetim Konseyi Koruma Zinciri Sertifikası Orman Yönetim Konseyi (FSC), dünya ormanlarının yönetiminin geliştirilmesi için kurulmuş bağımsız bir organizasyondur. 2009 yılı sonu itibarıyla 82 ülkede 118 milyon hektar orman alanı FSC standartlarına uygunluğu nedeni ile sertifikalandırılmış bulunmaktadır.
Ürün üzerinde bulunan FSC etiketi, tüketicinin kağıt ürünü veya kereste alırken tercih yapmasını kolaylaştıran bir unsurdur. FSC etiketli ürünü seçmenin neden farklılık yaratacağını açıklarsak: FSC,
- Dünya çevresindeki doğal ormanların ve diğer habitatların değişimini engeller,
- Dünya çevresinde tehlike seviyesi çok yüksek böcek ilaçlarının kullanımını engeller,
- Genetik olarak değiştirilmiş edilmiş ağaçların yetiştirilmesini engeller,
- Dünya çevresindeki yerli halkın haklarına saygı duyar,
- Yılda en az bir kere sertifikalı organizasyonların uygunluğunu kontrol eder.
Giderek artan çevre bilinci ile birlikte birçok kuruluş, kullanmış olduğu hammadde ve yarı mamulleri iyi yönetilmiş ormanlardan sağlanmasını talep etmektedir. Bu konudaki güvence ise akredite edilmiş uluslararası belgelendirme firmaları tarafından verilmektedir. FSC sertifika çeşitlerinden bir tanesi Orman Yönetim Konseyi Koruma Zinciri Sertifikasıdır (FSC-Chain of Custody Certification). Koruma Zinciri Sertifikası, ürünün ormandan başlayarak üretim, dönüşüm ve dağıtım proseslerini içererek tüketiciye kadar ulaştığı kesiksiz yolu ifade eder.
Tüketici yönünden baktığımızda FSC, ürünün orijini hakkında bilgi sağlarken FSC-CoC da doğru ürünün doğru yollardan teslimini garanti altına alır. FSC-CoC sertifikası, ürünün iyi yönetilmiş ormanlardan ve kontrollü kaynaklardan elde edildiğini ispatlar ve bu ürünlerin kontrolsüz ağaçlardan üretilen ürünlerle karışmadığını doğrular.
Daha net ifade etmek gerekirse; örneğin etiket üreten bir matbaanın, etiketi oluşturduğu kağıdın üretiminde kullanılan hammaddenin iyi yönetilmiş bir ormandan elde edilmesi ve bu kağıtla oluşturulan etiketin gerek üretim aşamalarında gerekse depolama ve sevkiyat aşamalarında karışmasını engelleyici bir sistemin olması anlamındadır.
Ürün ve hammadde üzerindeki FSC logosu ve kayıt numaraları bu sistemin uygulandığının görsel ifadesidir.
FSC-CoC kapsamında tahta, kereste ve türevleri gibi ürünlerin yanısıra kağıt ve kağıt bazlı ürünler (gazete, dergi, mukavva koli, kağıt ambalajlar vb.), her türlü mobilya, müzik enstrümanları, tahta oyuncaklar, tahtadan yapılmış kalem gibi daha bir çok ürün sertifikalandırılır.
İster ahşap, ister kağıt her türlü odun kaynaklı ürün üzerinde görülen FSC-CoC damgası, o ürünün elde edildiği ormanın sürdürülebilir bir biçimde yönetildiğinin ve bunun bağımsız bir kurul tarafından onaylandığının işaretidir.
FSC-CoC KURMA AŞAMALARI
1- Mevcut Durumun Tespiti:
Genellikle her kuruluşta formal/ yarı formal / informal işleyen bir çalışma sistemi vardır. Bu mevcut sistemi tespit etmek, işimize yarayan uygun yönlerini belirlemek ve bunu kurulacak kalite yönetim sistemine temel teşkil etmek uygun bir başlangıç olacaktır.
2- Kritik Kontrol Noktalarını belirlemek :
CoC yönetim sistemini uygulamak isteyen bir organizasyonun ilk yapması gereken bütün kritik kontrol noktalarını (KKN) öncelikle tespit etmektir. KKN, belgeli ürünlerle belgeli olmayan ürünlerin birbirine karışma risklerinin olduğu noktalardır. Bütün bu noktalar kontrol altına alınarak karışımın olmayacağı garanti edilmelidir. KKN genellikle aşağıdaki hususlarda oluşabilir:
- Ham madde satın alımında (satın alma belgeleri dahil)
- Mal kabul (girdi alım kısmı)
- Üretim kontrolü
- Bitmiş nihai ürün stoklarında
- Satış kısmında (satış belgeleri dahil)
Kritik kontrol noktalarında oluşabilecek bu karışımı önlemek için ürün tanımlamasını yapmak, uygun dokümantasyon yapısını oluşturmak ve personelin ihtiyaç duyduğu eğitimleri sağlamak gerekmektedir.
3- FSC Sisteminin planlanması, dokümantasyonun oluşturulması:
Bu sistemin faaliyetlerini organize edecek bir Temsilci'nin atanması ve FSC gerekliliklerine göre yapılacak işlemlerin adımlarının belirlenmesi yapılır. Gerekli dokümantasyonun hazırlanması sağlanır. Dokümantasyon CoC sisteminin en temel parçalarından biridir. Aşağıdakileri içeren bir doküman kontrol sistemi olmalıdır:
- Sertifikalı ürünün satın alma siparişinden, üretim, ürün satış ve sevkıyatına kadar geçen tüm kritik kontrol süreçleri için izleme ve uygulama bilgilerini içeren dokümante edilmiş prosedürler,
- Kontrol sistemi için sorumlu personel,
- Sertifikalı ürünün izlenmesi ve işlenmesi için kullanılacak form ve kayıtlar, bu kayıtların nasıl kullanılacağı,
- Etiketleme ve logo kullanımı için prosedürler,
- Kayıtların saklanma bilgileri, okunabilir ve ulaşılır olması
- COC sistemi içindeki kayıtların en az 5 yıl saklanması
Giren malların hangi kaynaktan ve ne miktarlarda geldiğini gösteren ve hangi miktarlarda ve sayıda mamulün üretildiğini gösteren tam ve doğru üretim kayıtları tutulması ve saklanması gerekmektedir.
4- Eğitim :
FSC sistemi öncelikle FSC'li ürünlerle çalışacak kilit çalışanlara tanıtılır. Eğitim faaliyetlerinde tüm detayların aynı şekilde aynı yoğunlukta her çalışana aktarılmasından ziyade seviyelendirilmiş yetki ve sorumluluklara, uygun detay ve içerik aktarılır. Ancak bu şekilde mevcut kaynaklarımızı (eğitimci, eğitime katılan ve ilgili maliyetler) etkin bir şekilde kullanmış ve herkesi gereksiz detaylara boğmamış oluruz.
CoC yönetim sisteminin uygulanması ve sürekliliğinin sağlanması için sorumlu ve yetkilendirilmiş bir yönetim temsilcisinin tanımlanmış olması gerekmektedir.
Bütün çalışanların CoC sistemi içerisindeki sorumluluklarının bilincinde olması gerekmektedir. Bu görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli tüm eğitimleri almış olmaları gerekir.
Mevcut eğitim ve personel bilgilerinin ve tecrübelerinin yer aldığı kayıtları oluşturulmalı, ilgili operasyonlarda kalifiye elemanlarını çalıştığı personel kayıtlar ve verilen eğitimlerle gösterilebilmeli ve ilave eğitim ihtiyacı belli bir periyot dahilinde tespit edilmelidir.
5- FSC Ürün Tanımlama
Belgeli ve belgeli olmayan ürünlerin birbirlerine karışmasını önlemenin en kolay yollarında biri ürünün net olarak kimliğinin tespit edilmesi ve tanımlanmasıdır.
Belgeli ormandan/kaynaktan gelen ürünler net olarak tanımlanmalı ve bununla ilgili metodu gösteren ve kontrol eden bir prosedür oluşturulmalıdır.
Belgeli bir kaynaktan gelen bitmiş veya halen üretilmekte olan ürünleri izlemek için özel bir izleme/kodlama sistemi oluşturulmalıdır.
Üretim akışı esnasında belgeli olan veya olmayan ürünler üretim bandında fiziksel bir yolla ve zamanında ayrıştırılmalıdır.
6- Raporlamalar
Üst yönetim ve diğer yöneticiler FSC gerekliliklerine uygun raporlamaları sağlar ve üçüncü taraf denetçiler için bu raporlamaları hazır tutar.